Berichten getagd ‘Waterschap’
Rekenkamer verplicht voor waterschappen | 8 juli 2021
Waterschappen worden verplicht om een rekenkamer in te stellen. De ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Infrastructuur en Waterstaat en Financiën hebben hierover 17 juni 2021 een voorstel ingediend bij de Tweede Kamer.
Er zijn 21 waterschappen in Nederland. Bij 15 van deze waterschappen is er reeds een rekenkamer(functie) en vindt er ook rekenkameronderzoek plaats, maar dat is – anders dan bij gemeenten en provincies – nog niet wettelijk geborgd. In drie andere waterschappen zijn commissies actief die een meer beperkte taak hebben dan een rekenkamer. In de overige drie waterschappen vindt geen rekenkameronderzoek plaats. Alle waterschappen geven elk jaar in totaal ongeveer drie miljard euro uit. Of dat geld doeltreffend en doelmatig wordt besteed, wordt nu dus nog niet in alle waterschappen onderzocht.
Wat verandert er precies als het voorstel door de Tweede Kamer is?
Alle waterschappen dienen een onafhankelijke rekenkamer in te stellen. Dit kan zelfstandig of in samenwerking met andere waterschappen. Ook krijgen de rekenkamers van waterschappen dezelfde onderzoeksbevoegdheden als de rekenkamers van gemeenten en provincies.
Daarnaast moeten de dagelijkse besturen van gemeenten, provincies en waterschappen – als het voorstel door de Tweede Kamer is – zelf verantwoording afleggen in de jaarrekening over de rechtmatigheid van het gevoerde bestuur. Nu velt een accountant daar nog een oordeel over.
Kritisch geluid
Er zijn ook kritische geluiden op het wetsvoorstel. De Unie van Waterschappen (UvW) schrijft in haar reactie op het wetsvoorstel dat zij de verplichting om een rekenkamer in te stellen bij alle waterschappen te ver vindt gaan. Volgens de UvW gaan (besturen van) waterschappen al op verantwoorde wijze om met de invulling van de rekenkamer(functie); 18 van de 21 waterschappen hebben zonder een wettelijke verplichting een rekenkamer(functie) of een bestuurlijk orgaan met een vergelijkbare rol. De besturen van de overige drie waterschappen zouden zich volgens de UvW voldoende goed bediend vinden door andere organen om zich een beeld te vormen van de doeltreffendheid, doelmatigheid en rechtmatigheid van de beleidsuitvoering.
Het verplichtende karakter van het wetsvoorstel zou er volgens de UvW bovendien voor kunnen zorgen dat er rekenkamers komen die niet aansluiten op de lokale behoefte. Waarom dat het geval zou zijn, geeft de UvW in haar reactie op het wetsvoorstel echter niet aan.
Wettelijke verplichting: noodzakelijk?
Het samenwerkingsverband van rekenkamercommissies bij waterschappen De Waterkring is positief over de verplichte rekenkamer. Waterschappen krijgen door klimaat- en energieopgaven een steeds breder takenpakket. Daarmee wordt ook de functionele bestuurstaak van de algemeen besturen (het hoogste orgaan van een waterschap dat het beleid bepaalt) bij waterschappen steeds verder opgerekt. Waterschappen gaan volgens De Waterkring als regionale waterautoriteit steeds meer taken uitvoeren die vergelijkbaar zijn met provincies en gemeenten.
Het verplicht invoeren van een rekenkamer(functie) kan algemeen besturen helpen bij het uitvoeren van hun (steeds breder wordende) taak. Een rekenkamer(functie) kan zonder vooringenomenheid een oordeel vellen over het beleid van waterschappen en de uitvoering hiervan. Dit oordeel helpt volgens de Waterkring de algemeen besturen van waterschappen in de uitvoering van beleid. Tot slot zorgt het inrichten van een onafhankelijk orgaan zoals een rekenkamer(functie) ervoor dat er beter zicht komt op de besteding van waterschapsbelasting en de doelmatigheid en doeltreffendheid hiervan.
Doorwerkingsonderzoek inkoopbeleid waterschap AGV | 30 nov 2018
In 2014 deed de rekenkamercommissie Amstel, Gooi en Vecht (AGV) onderzoek naar de inkoop, inhuur en aanbesteding voor het waterschap. Vier jaar later vroeg de rekenkamercommissie zich af wat er met deze aanbevelingen gedaan is en in hoeverre deze zijn opgevolgd.
De hoofdvraag van het doorwerkingsonderzoek luidde als volgt:
“In hoeverre heeft het waterschap invulling gegeven aan de aanbevelingen in het in 2014 door de rekenkamercommissie AGV uitgebrachte onderzoeksrapport naar inkoop, inhuur en aanbesteding?”
Een belangrijke constatering uit het rapport in 2014 betrof het inkoopbeleid. Het AGV-bestuur voerde geen zelfstandig inkoopbeleid, maar maakte gebruik van inkoopbeleid van de uitvoeringsorganisatie stichting Waternet. Hierop volgde in 2014 de aanbeveling om als AGV-bestuur zelfstandig een inkoopbeleid vast te stellen. Uit de bestuurlijke reactie van het dagelijks bestuur (DB) bleek dat zij niet positief reageerde op deze aanbeveling. Ze gaven aan inkoop te beschouwen als bedrijfsvoeringsaangelegenheid. Dit betekende dat het DB zowel de vaststelling van het inkoopbeleid door het stichtingsbestuur als de reguliere verantwoording over het uitgevoerde inkoopbeleid via het stichtingsbestuur afdoende vond. Wel onderschreef het DB het belang om externe (ingehuurde) kennis voor de organisatie te behouden en te waarborgen dat deze kennis niet zou wegvloeien. Na de behandeling van het rekenkamerrapport in de commissie van advies en bijstand op 29 oktober 2014 vond geen besluitvorming plaats over de voorliggende aanbevelingen. De behandeling werd afgesloten met de constatering: “de commissie het onderwerp voldoende heeft besproken.”
Conclusies
De rekenkamercommissie constateert nu dat de aanbeveling om als AGV-bestuur zelfstandig inkoop- en aanbestedingsbeleid te voeren niet is opgevolgd en geen doorwerking heeft gehad in de werkwijze van AGV. Een tweede constatering betreft de ontwikkeling in de omgang met externe inhuur en de borging van deze kennis in de organisatie. Zo is de registratie van externe inhuur op orde gebracht en is op afdelingsniveau afgesproken dat de kennis die externen meenemen in de organisatie moet achterblijven. Hiervoor wordt bijvoorbeeld in koppels van interne en externe medewerkers gewerkt en worden interne processen zoals digitalisering niet volledig uitbesteed.
Tot slot constateert de rekenkamercommissie een beperkte betrokkenheid van het algemeen bestuur (AB) bij het inkoopbeleid. Het is de rekenkamercommissie niet bekend of het AB meer betrokkenheid wenst bij de vaststelling van het nieuwe inkoopbeleid. Ook de kaderstelling voor inkoop en aanbesteding beperkt zich tot op heden tot casusniveau. Daarbij gaat het veelal om grote projecten, zoals de aanbesteding voor een rioolwaterzuivering. Hierbij is ook de controle door het AB op de uitvoering van het inkoop en aanbestedingsbeleid beperkt. In aansluiting op de kaderstelling op casusniveau vindt ook de evaluatie op casusniveau plaats. Het AB vraagt niet om een jaarlijkse verantwoording op de totale uitvoering van het inkoop en aanbestedingsbeleid.
Bijzonderheden
Het doorwerkingsonderzoek werd in begin 2018 uitgevoerd. Tijdens de behandeling van het rapport in de vergadering van de commissie voor advies en bijstand op 15 november 2018 benadrukte de rekenkamercommissie het belang om als AB een besluit te nemen over het rapport. Diezelfde vergadering stond de vaststelling van het nieuwe inkoopbeleid op de agenda, waarmee alsnog gehoor wordt gegeven aan de herhaalde aanbeveling van de rekenkamercommissie.
Opdrachtgever: Rekenkamercommissie waterschap Amstel, Gooi & Vecht
Onderzoekers: Martijn Mussche en Laura Meijer
Oplevering rapport: augustus 2018
Rekenkameronderzoek subsidies | 18 dec 2013
De Rekenkamercommissie van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden heeft onderzoek uitgevoerd naar de subsidieverstrekking. Voor het waterschap is dit een actief instrument voor doelrealisatie, daar waar deze afhankelijk is van de medewerking van en grotendeels bepaald wordt door te verrichten activiteiten door particulieren en agrariërs.
Lees meerRekenkameronderzoek naar de Keur | 29 mei 2013
De Rekenkamercommissie van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden heeft het beleid en de handhaving van “de Keur” onderzocht. De Keur is een belangrijke verordening waarmee de (water-) infrastructuur van het waterschap wordt beschermd. Kennen de inwoners de Keur? Houden ze zich eraan? En hoe is de handhaving door het waterschap?
Lees meer